تاریخچه کشف آهن؛ از تقدیس تا صنعت
تاریخچه کشف آهن
آهن، یکی از فلزات اساسی و مهم در طول تاریخ بشر بوده که درباره تاریخچه کشف آهن چند داستان متفاوت وجود دارد. در هر کدام از این داستان‌ها کشف آهن در عصر متفاوتی اتفاق افتاده است. فارغ از این که فلز آهن دقیقا در چه دوره تاریخی به دست بشر کشف شد. استفاده از آن خیلی سریع گسترش پیدا کرد و تأثیر درخشانی در پیشرفت تمدن داشت. در این نوشته نگاهی به چند مرحله مهم در فرآیند پیدایش آهن می‌اندازیم.
تاریخچه آهن چگونه آغاز شد؟
اولین قطعه آهنی که بشر از آن استفاده نمود از شهاب‌سنگ‌ها آمده بود. ذوب‌آهن در کوره‌ها در هزاره دوم پیش از میلاد شروع شد. در حدود ۱.۴۰۰ پیش از میلاد، از ساخته‌های آهنی در قلمرو هیتی‌ها در ارمنستان کنونی استفاده می‌شد که این موضوع به‌عنوان نخستین شواهد مصرف این عنصر در نظر گرفته می‌شود.
کشف آهن
آهن با نماد شیمیایی Fe یک فلز است که ازنظر جرم، به عنوان بزرگ‌ترین عنصر سازنده کره زمین در نظر گرفته می شود. همچنین آهن به‌عنوان اصلی‌ترین عنصر سازنده هسته بیرونی و درونی زمین و چهارمین عنصر متداول در پوسته آن شناخته می‌شود. فراوانی آهن در سیاره‌های مشابه زمین و دیگر کره‌های سنگی مانند ماه، به خاطر پدیده همجوشی هسته‌ای در ستاره‌ها ایجاد می‌شود.
آهن در دوره پیش از تاریخ
امروزه آهن صرفا یک فلز با قابلیت‌های تردی، شکنندگی و زنگ‌زدگی محسوب می‌شود. در حالی که این فلز در اعصار اولیه، ماده‌ای بسیار با ارزش و حتی مهم‌تر از طلا بود. پژوهش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد مصریان باستان از آهن به عنوان یک جسم مقدس و دارای قدرت سری در مراسم‌های مذهبی‌شان استفاده می‌کردند و آن را هدیه‌ای از طرف خدا می‌دانستند.
تاریخچه آهن قبل از تاریخ
در دوره پیش از تاریخ هنوز انسان‌ها با استخراج آهن از دل زمین آشنا نشده بودند. بنابراین تنها منبع موجود آهن، شهاب‌سنگ‌هایی بودند که به زمین برخورد می‌کردند. از آن جایی هم که پدیده برخورد شهاب‌سنگ به زمین خیلی کم اتفاق می‌افتد، آهن کمیاب و نادر بود.
پنج هزار سال پیش از میلاد، مردم بین‌النهرین با کشف روش استخراج سنگ‌آهن از زمین و جدا کردن عناصر دیگر از آن موفق به ساخت آهن خلاش و ایجاد تغییرات بزرگی در تاریخ بشر شدند. به نوشته مورخان تا دو هزار سال پیش از میلاد مسیح، آهن به صورت گسترده در آفریقا و چین امروزی استفاده می‌شد. حدود هزار سال قبل از میلاد مسیح هم آهن چکش‌خوار پا به عرصه گذاشت و عصر آهن شروع شد.
کشف آهن چه تأثیری بر تمدن بشری داشت؟
می‌توان گفت که آهن نقش بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای در گسترش تمدن پیشرفته امروزی داشته. هیچ فلز و یا ماده دیگری را نمی‌توان همتای آن دانست. فراوانی ماده معدنی و آهن از عواملی است که باعث شده این فلز در ساخت بسیاری از اشیای ما استفاده شود. این استفاده تأثیر شگرفی بر ساختارهای مختلف تمدن بشری، به‌ویژه ساختارهای اقتصادی گذاشت.
طی سالیان بسیار و در میان تمام فلزات و آلیاژهای شناخته‌شده، آهن سخت‌ترین فلزی بود که قیمت پایین آن باعث شده بود به‌طور گسترده در ساخت ابزار و سلاح‌های آهنی از آن استفاده شود.
ورود آهن به ایران:
برخی مورخان می‌گویند ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد احتمالاً اقوام ساکن آسیای صغیر آهن را از سنگ‌آهن استخراج کردند. به دلیل همسایگی این منطقه با فلات ایران، استفاده از این فلزبه سرعت در کشور ما گسترش پیدا کرد.
0 دیدگاه